Minder vakbond, (met) meer toekomstvisie

De macht van de vakbonden ligt in dit land boven de grens van het wenselijke. Minder vakbond met meer toekomstvisie zou vele cruciale dossiers in de juiste richting versnellen. Met hun kortetermijnvisie leggen ze een hypotheek op de welvaart van toekomstige generaties.

De syndicale organisaties (het christelijke ACV, het socialistische ABVV en het kleinere liberale ACLVB) zijn in België gigantische bolwerken die zelfs taken op zich nemen die hen eigenlijk niet toehoren. Zo zijn de bonden verantwoordelijk voor de uitbetaling van werkloosheidsuitkeringen. Dit behoort echter tot de kerntaken van de overheid. Dat de vakbonden deze taak momenteel op zich nemen leidt tot een situatie waarbij werklozen in België haast verplicht zijn om zich aan te sluiten bij een vakbond. Deze wordt hierdoor “een soort politiek dienstverleningsbedrijf dat daarvoor royaal met belastingsgeld wordt betaald”, zoals De Standaard het onlangs treffend verwoordde. Tot over twee jaar was het zelfs zo dat niet-leden twaalf procent administratiekosten moesten betalen op premies uit verschillende fondsen voor Bestaanszekerheid. De compensatie bij weerverlet is daar een bekend voorbeeld van. Deze discriminatie is ondertussen wettelijk rechtgezet.

Het is niet het enige voorbeeld waarin ACV, ABVV en ACLVB zich aan discriminatie bezondigd hebben, iets waar ze anders nochtans altijd grote woorden voor klaar hebben. Een aantal jaar geleden gooide het trio alle leden van het Vlaams Belang zonder pardon buiten. Het “antidemocratisch” karakter van die partij zou onverenigbaar zijn met de doelstellingen van de vakbond. Het Vlaams Belang voldoet echter aan alle grondwettelijke vereisten om te mogen deelnemen aan verkiezingen. Er is dan ook geen reden om iemand een gecombineerd lidmaatschap van beide te verbieden.

Nog zo’n uitwas is de syndicale premie die heel wat ambtenaren krijgen. Zij krijgen een groot deel van hun vakbondslidgeld terugbetaald via die overheidspremie. Met andere woorden: op kosten van de belastingsbetaler, ook zij die geen lid zijn.

Kortetermijnvisie

Schadelijker dan bovenstaande wantoestanden is de rol van de vakbonden in het inhoudelijk debat. De kijk van de vakbonden is er een op korte termijn. “Verworven” rechten moeten te allen prijze behouden blijven. Dat bepaalde zaken op lange termijn onhoudbaar en onbetaalbaar zijn wordt onder de populistische mat geveegd. De factuur wordt afgewimpeld op de toekomstige generaties. Iemand die op dit moment begint te werken weet nu al dat hij sowieso meer aan de sociale zekerheid moet bijdragen dan dat hij er ooit uit zal kunnen halen. 

Het is een verkeerd uitgangspunt te stellen dat vanzelfsprekendheden uit het verleden verworven zijn tot in het oneindige. De meerderheid van de wereld benijdt ons omwille van ons sociaal stelsel. Dat is echter niet zomaar uit de lucht komen vallen. Het is tot stand kunnen komen dankzij een sterk economisch weefsel. Zonder een goed draaiende economie zijn uitgebreide sociale voorzieningen simpelweg onmogelijk. De taart moet eerst gebakken worden. Veel opkomende landen zijn momenteel stevig aan het kokkerellen. De wereld staat niet stil. Als ons land en bij uitbreiding heel Europa geen afdoend antwoord zal vinden op de uitdagingen van morgen dan zal het als een goede huisvader de tering naar de nering moeten zetten. De rekening doorschuiven naar de komende generaties mag geen optie zijn.

Pensioendebat typerend

Hét voorbeeld van nefaste vakbondsinvloed is het pensioensdebat. Iedereen is het stilaan eens dat er langer zal moeten gewerkt worden willen we onze pensioenen in de toekomst nog kunnen betalen. De pensioensuitgaven zijn vandaag goed voor 33 miljard euro per jaar (10 procent van het bbp). Tegen 2030 zal dat al opgelopen zijn tot 44 miljard euro (13 procent van het bbp). De vergrijzing zal het stelsel zwaar onder druk zetten. Nu al behoren de pensioenen in België tot de laagste van Europa.

Ondanks dat alles blijven de drie Belgische vakbondskoepels groot pleitbezorger van het brugpensioen. Sterker nog, raken aan het brugpensioen is gewoon onbespreekbaar. Als de werkgeversorganisaties zich uitspreken voor de afschaffing van de maatregel noemen de vakbonden dat hypocriet omdat de bedrijven er bij elke herstructurering zelf veelvuldig gebruik van maken. Dat is niet alleen een veel te platte verdediging. Het is ook onterechte kritiek. Zolang de regel geldt is het niet meer dan logisch dat een bedrijf hem toepast als dit de optimale keuze is voor zijn toekomst. Tegelijkertijd kan dat bedrijf perfect pleiten voor de afschaffing van de regel omwille van het algemeen belang. Een voetbaltrainer die vindt dat voetbal spectaculairder is zonder keepers zou zijn elftal onder de huidige reglementen ook niet zonder doelman het veld in sturen. Terwijl de werkgevers voorbij de eigen fabriekspoort kijken blijven de vakbonden hangen in het hier en nu.

Bij de hervorming die op de plank ligt moeten de ambtenarenpensioenen absoluut herzien worden. Dat dit voor de bonden not done is bewijst nogmaals hun onvermogen om het grote plaatje onder ogen te zien. Elke vakbondscel probeert zijn “verworven” rechten te vrijwaren. Als andere groepen daar de dupe van zijn dan is dat maar zo. In het verleden was het zo dat de lonen bij de overheid niet van hetzelfde niveau waren als in de privé. Het hogere ambtenarenpensioen compenseerde dat. Ondertussen is de loonkloof tussen overheid en privé verdwenen, maar de ambtenarenpensioenen zijn wel nog steeds tweemaal zo hoog als de werknemerspensioenen en zelfs viermaal zo hoog als die van de zelfstandigen. Men kan nochtans moeilijk beweren dat de productiviteit bij de overheid hoger ligt dan in de private sector. In de meeste Europese landen is dit euvel reeds verholpen. Bij ons leggen de bonden hun (over)gewicht in de schaal: “¡No pasarán!”.

Het pensioensdebat is typerend voor de invloed die de vakbonden in België hebben en hoe ze tegen de zaken aan kijken. Het is zorgwekkend dat het trio ACV-ABVV-ACLVB momenteel zo’n overheersende stem heeft in vele cruciale dossiers. De bonden kijken immers al te vaak enkel naar het hier en nu, terwijl een blik op de toekomst meer dan ooit nodig is.